Tìm hiểu về viêm da cơ địa ở trẻ em

Viêm da cơ địa ở trẻ em gây ra những triệu chứng khó chịu, kéo dài dai dẳng như: Ngứa ngáy dữ dội, da đỏ rát,…. Đặc biệt thời tiết thay đổi bệnh cũng có chuyển biến tăng nặng, nhiều bậc cha mẹ lo lắng về tình trạng viêm da cơ địa của con mình. Làm sao để điều trị và phòng ngừa bệnh khỏi tái phát ở trẻ?

Viêm da cơ địa ở trẻ em là bệnh gì?

Viêm da cơ địa ở trẻ em hay còn gọi là bệnh chàm là một bệnh viêm da mãn tính có xu hướng tái phát thường xuyên. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi và thường khởi phát ở trẻ em. Trên thế giới, tại các nước đang phát triển, số bệnh nhi bị viêm da cơ địa chiếm khoảng 10-30% và 5-10 % ở trẻ vị thành niên. Tại Việt Nam, dựa trên một số nghiên cứu cho thấy tỷ lệ viêm da ở địa là 26,6% ở trẻ nhũ nhi và 16% ở trẻ dưới 5 tuổi.

Viêm da cơ địa ở trẻ là bệnh mãn tính và có liên quan đến cơ địa dị ứng. Bình thường, làn da sẽ có một lớp màng bảo vệ để ngăn không có nước trong da bị bốc hơi kèm theo đó là bảo vệ làn da khỏi những tác nhân xấu từ bên ngoài. Tuy nhiên với trẻ bị viêm da cơ địa, lớp màng bảo vệ này bị tổn thương khiến cho làn da của trẻ bị khô, mất nước và các vi khuẩn ở ngoài dễ dàng xâm nhập gây nên mụn đỏ, ngứa ngáy trên da bé.

Viêm da cơ địa thường khởi phát sớm, có tới 60% trường hợp viêm da cơ địa khởi phát bệnh trong năm đầu đời, 30% trẻ khởi phát bệnh trong 5 năm đầu tiên và chỉ 10% trẻ khởi phát bệnh sau 5 tuổi. Thông thường hơn 90% trường hợp trẻ sẽ ổn định sau 2 tuổi, chỉ 5% số trẻ bị bệnh chuyển thành viêm da cơ địa ở trẻ lớn, có không ít trường hợp bệnh sẽ tái đi tái lại nhiều lần cho đến khi trưởng thành.

Biểu hiện viêm da cơ địa ở trẻ em

Tùy vào từng giai đoạn, trẻ sẽ có những biểu hiện của viêm da cơ địa khác nhau. Bất kỳ vùng nào trên cơ thể cũng có thể bị ảnh hưởng bởi viêm da cơ địa. Ở trẻ sơ sinh các triệu chứng thường hay gặp nhất ở vùng đầu, mặt, cổ, khủy tay.

Giai đoạn cấp tính: Tổn thương thường thấy là mụn nước bị dập vỡ trên nền da dát đỏ, có rỉ dịch và đóng thành vảy tiết, những tổn thương này thường hay gặp ở trán, má và cằm của bé. Trong trường hợp nặng hơn có thể nổi trên thân mình và các chi.

Giai đoạn bán cấp: Các triệu chứng sẽ nhẹ hơn, các dát sần tập trung trên nền da đỏ thành từng mảng hoặc nằm rải rác, rỉ và ứ dịch nhiều, có phù nề kèm theo ngứa.

Giai đoạn mãn tính: Lúc này da trẻ thường dày và khô, các vết nứt ở da gây đau, những nếp gấp lớn như lòng bàn tay, bàn chân, cổ tay, cổ chân,… Tăng hoặc giảm sắc tố sau viêm.

Trẻ mắc viêm da cơ địa thường kèm theo những tình trạng khác nhau như hen suyễn và dị ứng, bệnh vảy cả, lo lắng và mất ngủ. Viêm da cơ địa gây ngứa dữ dội khiến cho trẻ khó chịu và thường xuyên cào gãi hoặc chà xát, điều này làm da càng thêm tổn thương và bị nhiễm trùng.

Khi nào thì nên đến gặp bác sĩ ngay lập tức?

Viêm da cơ địa ở trẻ thường được chăm sóc và điều trị tại nhà, tuy nhiên trong một số trường hợp bố mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức, bao gồm:

• Bé trong tình trạng nặng, cần dùng thuốc ức chế miễn dịch toàn thân;
• Bé bị nhiễm khuẩn thứ phát nặng và cần dùng kháng sinh đường tĩnh mạch;
• Bé bị nhiễm herpes lan rộng;

Bên cạnh đó, trong trường hợp trẻ có biểu hiện của viêm da cơ địa nhưng bố mẹ chưa biết cách chăm sóc hoặc chưa chắc chắn về bệnh nên đưa bé đến bác sĩ thăm khám để được chẩn đoán chính xác và có phác đồ điều trị hiệu quả cũng như những lưu ý trong chăm sóc để bệnh sớm thoái lui.

Nguyên nhân gây viêm da cơ địa ở trẻ em

Viêm da cơ địa là bệnh thường gặp ở trẻ, nguyên nhân sinh bệnh khá phức tạp trong đó sự thay đổi về gen có thể làm thay đổi các chức năng của hàng rào bảo vệ da, tạo điều kiện thuật lợi cho các tác nhân xấu gây bệnh ở môi trường như dị nguyên, vi khuẩn,… có thể dễ dàng xâm nhập và gây bệnh ở trẻ.

Về rối loạn miễn dịch thông thường là phản ứng bất thường qua trung gian IgE (type I) và phản ứng bất thường qua trung gian tế bào (type IV). Bên cạnh đó, môi trường cũng là một yếu tố quan trọng trong việc làm khởi phát bệnh cũng như làm bệnh có những triệu chứng tăng nặng như yếu tố thời tiết, không khí hanh khô, tiếp xúc với các dị nguyên như phấn hoa, bụi nhà, lông của động vật hay từ thức ăn như thịt bò, trứng, lạc (đậu phộng), tôm, cua,… Các dị nguyên do dị ứng tiếp xúc và các bệnh lý kèm theo.

có nhiều yếu tố khiến cho bệnh viêm da cơ địa ở trẻ em khởi phát hoặc trầm trọng thêm. Ví dụ, với thời tiết hanh khô thì da của bé sẽ khô hơn, vì vậy trẻ bị viêm da cơ địa các triệu chứng sẽ nặng hơn vào mùa đông và đỡ hơn khi vào hè. Bên cạnh đó, việc sử dụng xà phòng/xà bông hay các chất tẩy rửa không phù hợp, điều kiện vệ sinh kém và thức ăn cũng là yếu tố khởi phát các đợt cấp của viêm da cơ địa. Vì vậy bố mẹ cần tuân thủ trong điều trị và không tự ý sử dụng các loại kem dưỡng, thuốc không được kê đơn và không rõ nguồn gốc để điều trị cho bé.

Biến chứng viêm da cơ địa ở trẻ em gây nguy hiểm

Viêm da cơ địa có thể gây nên những biến chứng từ nhẹ đến nặng ở trẻ. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, trẻ bị viêm da có thể khó chịu, quấy khóc do ngứa, trẻ ngủ không ngon giấc ảnh hưởng đến phát triển về sau. Nhiều trẻ bị viêm da cơ địa bỏ ăn, kén ăn, phần viêm da có thể bị bội nhiễm với các vi khuẩn, virus, nấm,… khiến tình trạng bệnh trầm trọng lên. Với trẻ lớn, việc bị viêm da cơ địa sẽ khiến trẻ tự ti khi bị trêu chọc, ảnh hưởng đến thẩm mỹ và khiến trẻ nghĩ mình khác biệt với các bạn khác.

Viêm da cơ địa không gây ra biến chứng nguy hiểm cho tính mạng người bệnh, nhưng nếu không điều trị đúng cách, bệnh dễ tái đi tái lại nhiều lần, có thể để lại sẹo và tổn thương da. Bên cạnh đó, theo thống kê hơn một nửa số trẻ nhỏ bị viêm da cơ địa có thể phát triển thành bệnh hen suyễn và sốt cỏ khô (một dạng viêm mũi dị ứng gây ra các triệu chứng giống với cảm lạnh như chảy nước mũi, sung huyết, hắt hơi và áp lực xoang) vào năm 13 tuổi.

Cách điều trị bệnh viêm da cơ địa ở trẻ em

Điều trị viêm da cơ địa ở trẻ sẽ tập trung và loại bỏ triệu chứng, giảm tình trạng ngứa, viêm da ở trẻ, giúp da trẻ nhanh dịu, đủ ẩm và chống nhiễm trùng da,… Sau khi thăm khám với bác sĩ, tùy vào tình trạng của từng bé bác sĩ sẽ có những chỉ định điều trị phù hợp.

Điều trị ngay tại nhà

Sau khi thăm khám với bác sĩ và có hướng dẫn điều trị tại nhà, bố mẹ cần tuân thủ phác đồ điều trị cho bé và tái khám đúng lịch.

Bên cạnh đó, bố mẹ có thể tham khảo một số phương pháp điều trị dân gian với các loại thảo mộc lành tính như lá trầu không, chè xanh, lá khế,… để sử dụng tắm cho bé. Ưu điểm của những loại thảo mộc này là lành tính, dễ tìm, an toàn và giá thành rẻ, bên cạnh đó còn có tác dụng giảm ngứa, chống viêm và hỗ trợ điều trị viêm da cơ địa ở trẻ em hiệu quả. Tuy nhiên bố mẹ cần lựa chọn loại thảo mộc được trồng tự nhiên, không nhiễm thuốc trừ sâu, rửa sạch lá và kiên trì lâu dài. Ngoài việc sử dụng liệu pháp thiên nhiên, bố mẹ nên kết hợp với các loại thuốc và kem được bác sĩ kê đơn.

Cách chăm sóc trẻ bị viêm da cơ địa

trường hợp trẻ bị viêm da cơ địa sẽ khỏi sau năm 2 tuổi. Nếu bước vào giai đoạn mãn tính thì chưa có phương pháp điều trị khỏi hoàn toàn, tuy nhiên vẫn có những biện pháp kiểm soát tốt bệnh vì vậy các bậc phụ huynh đừng quá lo lắng. Để chăm sóc trẻ bị viêm da cơ địa, hạn chế những biến chứng và đẩy lùi những triệu chứng khó chịu của bệnh bố mẹ nên:

• Tắm cho trẻ hàng ngày và thời gian tắm không quá 5 phút. Bố mẹ nên sử dụng các loại sữa tắm lành tính, tốt nhất là các loại sữa tắm điều trị viêm da cơ địa, trong trường hợp không có có thể sử dụng các loại sữa tắm dịu nhẹ, không chứa chất tẩy.
• Bôi chất làm mềm và dưỡng ẩm da mỗi ngày cho trẻ kể cả khi không có tổn thương da. Sau tắm vài phút nên bố mẹ nên dùng khăn thấm nhẹ và bôi kem dưỡng cho trẻ kết hợp bôi thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Giáo dục hành vi cho trẻ, hướng dẫn trẻ không gãi, không chà, cho bé đeo găng tay, tất chân khi ngủ để tránh việc tay chân bé gãi làm tổn thương thêm da. Cắt móng tay thường xuyên để giảm giảm trùng khi không may trẻ làm trầy xước da.
• Phụ huynh cần chủ động tìm thêm thông tin về bệnh viêm da cơ địa ở trẻ em để phòng ngừa tái phát đợt cấp cũng như chăm sóc bé yêu được tốt nhất.

Theo các bác sĩ hiện tại không có biện pháp điều trị đặc hiệu nào giúp bé khỏi bệnh. Tuy nhiên, với liệu trình điều trị đúng của bác sĩ và sự tuân thủ điều trị của người nhà có thể giúp bé hạn chế tối đa những biến chứng như: nhiễm trùng da, sẹo xấu trên da. Bác sĩ sẽ tập trung vào dưỡng ẩm da để giúp làm giảm khô da cho bé. Trong giai đoạn da bị viêm cấp như da đỏ, mụn nước và khô da thì bác sĩ sẽ điều trị cho bé bằng loại corticoid thoa da. Mỗi vùng da khác nhau sẽ được bác sĩ kê một loại corticoid khác nhau.

Về chăm sóc em bé bị viêm da cơ địa, phụ huynh cần chú ý tắm cho bé với nhiệt độ ấm, phù hợp và không tắm quá lâu. Sau khi tắm, nên thấm khô da chứ không nên lau khô hoặc chà xát da quá mạnh. Chú ý thoa liền kem dưỡng ẩm mà bác sĩ đã kê ít nhất 2 lần/ngày để giúp duy trì dưỡng ẩm cho làn da. Ngoài ra, phụ huynh cũng nên tránh những yếu tố có thể bùng phát lên bệnh của bé như bé vui chơi làm chảy mồ hôi nhiều, bé chà xát quá mạnh hoặc bị nhiễm trùng như viêm họng, viêm phế quản cũng là yếu tố kích thích lên bé một đợt viêm da cơ địa.

Cách phòng ngừa bệnh viêm da cơ địa ở trẻ em tốt nhất

Viêm da cơ địa là bệnh dễ khởi phát bởi các yếu tố môi trường. Để phòng ngừa viêm da cơ địa ở trẻ em, bố mẹ có thể áp dụng một số điều sau:

• Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời để tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ;
• Giữ cho khu vực phòng ngủ và môi trường xung quanh trẻ được thoáng khí, mát mẻ, sạch sẽ và độ ẩm lý tưởng;
• Cho trẻ mặc những trang phục thấm hút mồ hôi, chất mát và mềm, không có bụi vải hoặc dễ kích ứng lên da;
• Tắm cho trẻ mỗi ngày kèm theo sử dụng kem dưỡng da lành tính để duy trì độ ẩm và cân bằng da;
• Chọn sữa tắm có độ pH phù hợp, không kích ứng và không chứa chất tẩy rửa;
• Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Một số thực phẩm được cho là có liên quan đến việc khởi phát và tăng tình trạng bệnh như thịt bò, sữa, trứng gà,… Vì vậy bố mẹ cần lưu ý trong chế độ ăn, nếu trẻ có dấu hiệu dị ứng với các thực phẩm trên thì cần tránh cho trẻ.
• Tránh các yếu tố nguy cơ như khí hậu khô, bụi, lông động vật, phấn hoa,…

Với những trẻ có làn da nhạy cảm, chỉ cần một tác nhân nhỏ cũng khiến cho làn da trẻ có thể tổn thương. Vì vậy bố mẹ cần quan tâm trong việc chăm sóc trẻ và bảo vệ làn da của bé.

Hệ thống Bệnh viện Phúc An 

• Bệnh Viện Đa Khoa Phúc An – Chơn Thành – Bình Phước : 0271 3668 115 – 0867 715 115
• Bệnh Viện Đa Khoa Phúc An Sài Gòn – CN3 P.Hoà Phú – TP.Thủ Dầu Một – Bình Dương  : 0969486115 -0274.6269115
• Bệnh Viện Đa Khoa  An Phước Sài Gòn – P.Khánh Bình – TP.Tân Uyên – Bình Dương : 0963.171.115 -0274.6511.115
• Phòng khám Đa Khoa Hưởng Phúc TP.Thuận An – Bình Dương  : 0981.918.115 – 0274.3814.115
• Phòng khám Đa Khoa Phúc An Sài Gòn Tây Ninh : 0276.3883.115 – 0868.313.115